روش های بسیاری برای تهیه یک قهوه خوب در منزل وجود دارد. یکی از آسان ترین آنها تهیه قهوه فرانسه با قهوه ساز فرنچ پرس است. بنابراین اگر با کاربرد فرنچ پرس آشنا نیستید و به دنبال نوشیدن یک قهوه سریع و راحت در خانه و یا محل کار می باشید، پیشنهاد می کنیم حتما طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس را یاد بگیرید.
به طور کلی این ابزار یک قهوه ساز استوانه‌ای است که در سه نوع شیشه‌ای، پلاستیکی و استیل موجود و اغلب شکل پلاستیکی و استیل آن رایج تر است. این قهوه ساز دارای یک پیستون، همراه با فیلتر چسبیده به آن است که برای ورود و خروج مایعات از آن، طراحی شده است. علاوه بر آن کاربرد فرنچ پرس فقط برای دم آوری قهوه نیست و در موارد دیگر هم کاربرد دارد.
حال ما قصد داریم تا در این مقاله شما را با این ابزار جذاب یعنی قهوه ساز فرنچ پرس آشنا کنیم. برای همین ابتدا سری به تاریخچه فرنچ پرس می زنیم و از جوانب مختلفی آن را بررسی می کنیم. در ادامه طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس در منزل را به شما آموزش خواهیم داد. همچنین درباره موارد کاربرد فرنچ پرس نیز صحبت می کنیم.
تاریخچه فرنچ پرس؛ از گوجه تا قهوه
بیایید اول از همه ببینیم فرنچ پرس (french press) چیست؟ و داستانش چگونه آغاز شده.
تقریبا همه دم افزارهای قهوه از همان ابتدای اختراعشان برای عصاره گیری از قهوه ساخته شده اند. اما در این میان یکی از آنها ساز مخالف می زند و ابداعش در اصل به خاطر جدا کردن تفاله و پوسته گوجه از آب گوجه فرنگی بوده است.
قبل از پرداختن به طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس و بررسی جزئیات آن جالب است تا قصه پیدایش این دم افزار را بدانیم. داستان از این قرار است که در سال 1923 شخصی به نام ((اوگو پائولینی)) در ایتالیا دستگاهی را اختراع می کند تا تفاله و پوسته گوجه را از آب گوجه فرنگی جدا کند. حال اینکه انگیزه او از این کار چه بوده و آب گوجه چقدر برای او اهمیت داشته معلوم نیست، اما آقای پائولینی سرانجام در سال 1928 به این فکر می افتد که اختراعش را برای دم کردن قهوه به کار ببرد و برای این کار طرحش را به یک مهندس طراح به نام ((آتیلیو کالیمانی)) می دهد. شخصی که فرنچ پرس به نام او سند می خورد و عمدتا همه کالیمانی را مخترع قهوه ساز فرنچ پرس می دانند.
هرچند می گویند قبل از این اختراع نیز، اشخاص دیگری در سرزمین های دیگر همچون فرانسه چیزی شبیه به آن را درست کرده اند، اما آن چیزی که ثبت شده به نام یک ایتالیایی است.
به هر حال فرنچ پرس هم مانند تمام دیگر ساخته های بشر، روندی را طی کرده تا به شکل امروزی رسیده است. روندی تکاملی که از کشورها و شهرهای مختلف گذشته و الان به این اندام است. هرچند با تمام اینها نامش به کام فرانسوی ها و ساختش به پای ایتالیایی ها نوشته شده است.
کاربردهای فرنچ پرس
درست است که قهوه ساز فرنچ پرس عمدتا برای دم آوری قهوه به کار می رود؛ اما ساختار فرنچ پرس و گذر زمان، کاربرد آن را گسترش داده است. در زیر به مهمترین استفاده های این دم افزار می پردازیم:
-
چای و دمنوش
یکی از رایج ترین موارد کاربرد فرنچ پرس، دم کردن و صاف کردن چای و دمنوش است. حال از آنجایی که عمل دم آوری و صاف کردن و سرو نوشیدنی گرم همه با یک وسیله قابل انجام است، بسیاری از افراد و کافه ها چای را در این وسیله دم آوری می کنند. تهیه‌ی چای با استفاده از فرنچ پرس این مزیت را برای شما دارد که دیگر نیازی به صافی ندارید. تفاله‌ی چای دم شده در زیر صافی فرنچ پرس قرار می‌گیرد و شما می‌توانید با خیال راحت از چای دم شده‌ی خود لذت ببرید. همچنین دم کردن انواع دمنوش نیز با فرنچ پرس بسیار رایج است.
-
قهوه سرد دم
قهوه سرد یکی از روش‌های تهیه قهوه است که اخیرا بیشتر مورد توجه قرار گرفته. البته هرچند برای این سبک دم آوری دستگاه های مختلفی وجود دارد، اما فرنچ پرس نیز می تواند از پس آن برآید. برای مثال ساده ترین روش آن اینگونه است که ابتدا قهوه را در درشت ترین حالت ممکن آسیاب کنید. سپس آن را با آب سرد داخل فرنچ پرس بریزید
و به مدت 12 ساعت داخل یخچال بگذارید. بعد هم آن را صاف کرده و میل کنید.
-
کف شیر
دیگر کاربرد فرنچ پرس دقیقا برعکس دیگران است. یعنی به جای اینکه چیزی را از چیز دیگر جدا کند، این بار دو ماده را با یکدیگر ترکیب می کند. بدین صورت که برخی برای فوم گیری شیر جهت استفاده در نوشیدنی های بر پایه اسپرسو، از فرنچ پرس استفاده می کنند. یعنی شیر داغ را داخل آن ریخته و پیستون فرنچ پرس را به مدت تقریبا سی ثانیه داخل شیر بالا و پایین می کنند تا هوا با شیر داغ ترکیب شده و کف کند.
-
تهیه خامه پف کرده و فرم گرفته (خامه قنادی)
یک استفاده کاربردی دیگر قهوه ساز فرنچ پرس تهیه خامه قنادی است. از این خامه می‌توانید جهت تهیه انواع شیرینی و کیک و همچنین انواع دسر استفاده کنید. ابتدا خامه صبحانه را با کمی شکر مخلوط کرده و به مدت نیم ساعت درون فریزر بگذارید تا کمی سفت شود. سپس آن را بیرون آورده، درون فرنچ پرس بریزید و با استفاده از اهرم، خامه را بزنید تا پس از مدتی پف کرده و فرم بگیرد.
-
باز کردن یخ سبزیجات
شاید عجیب باشد، اما یکی از موارد کاربرد فرنچ پرس، باز کردن یخ سبزیجات است. برای اینکار می‌توانید آنها را درون فرنچ پرس ریخته، اندکی آب روی آن بریزید و توسط بالا و پایین کردن اهرم، یخ آن ها را سریعا آب کنید.
تفاوت دم آوری قهوه با فرنچ پرس نسبت به دیگر دم افزارها
حال به اصلی ترین کاربرد فرنچ پرس بر می گردیم. سوالی که اهمیت خاصی بین قهوه دوستان و فعالان این صنعت دارد، این است که عصاره گیری قهوه توسط فرنچ پرس و فرآیند دم آوری آن چه تفاوتی با دیگر روش ها دارد؟ به عبارتی دیگر طعم، بادی، رایحه و دیگر پارامترهای قهوه در طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس چگونه است؟
اجازه دهید این سوال را در چند بخش پاسخ دهیم:
-
درجه آسیاب برای فرنچ پرس
نخستین و البته مهم ترین تفاوتی که طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس نسبت به سایر روش های دم آوری قهوه دارد، درجه آسیاب آنهاست. همانطور که می دانید میزان آسیاب قهوه تاثیر بسیار زیادی بر طعم و شدت طعمی قهوه‌ی عصاره گیری شده دارد. به طور کلی هرچه درجه آسیاب ریزتر باشد، قهوه بیشتر در آب عصاره گیری شده و شدت طعمی بیشتری دارد. از آن طرف هم هرچه درجه آسیاب درشت تر باشد، خصوصیات طعمی قهوه به مراتب کلی تر نمایان می شود. همچنین هرچه درجه آسیاب ریزتر باشد، مدت زمان همجواری آب و قهوه باید کاهش یابد تا عصاره گیری بیش از حد نشود و برعکس هرچه این درجه درشت تر باشد، به مدت زمان بیشتری احتیاج داریم.
حال از اینها گذشته، درجه آسیاب در روش فرنچ پرس درشت است و در روش های دم آوری قهوه به صورت گرم، درشت ترین میزان آسیاب را دارد. دلیلش هم این است که قهوه در فرنچ پرس به طور کامل با آب مخلوط می شود و اگر آسیاب ریز باشد، هم بیش عصاره گیری اتفاق می افتد و هم پس از صاف کردن آن، ذرات قهوه از صافی عبور کرده و قهوه لرد داری را تحویل می دهد.
- مطالعه کنید: آیا برای تهیه قهوه فرنچ پرس، قهوه باید ریزتر آسیاب شود؟
-
مدت زمان عصاره گیری
همانطور که گفته شد، هرچه میزان آسیاب قهوه درشت تر باشد، مدت زمان عصاره گیری قهوه هم باید بیشتر باشد. از همین رو مدت زمان همجواری آب و قهوه در روش فرنچ پرس بیشترین زمان ممکن در بین روش های دم آوری گرم است. چیزی بین 4 تا 4 دقیقه و 30 ثانیه. این زمان البته بر اساس تجربه به دست آمده؛ اما می توان گفت زمان استاندارد و خوبی است.
-
نسبت آب به قهوه
مورد بعدی در طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس نسبت آب به قهوه یا همان به اصطلاح Ratio است. البته این مورد در آخر بستگی به سلیقه فرد دارد. اما به طور کلی چون در فرنچ پرس از روش همجواری استفاده می شود، عمدتا نسبت آب به قهوه را زیاد در نظر می گیرند. به عبارتی دیگر، مثلا اگر در روش چکانه ای از 200 میلی لیتر آب برای 16 گرم قهوه استفاده می کنند، در روش فرنچ پرس از 250 میلی لیتر آب برای 16 گرم قهوه استفاده می کنند.
آموزش طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس
فرنچ پرس از آن دسته ابزارهایی است که هم در خانه کاربرد دارد و هم در کافه. به خصوص برای کسانی که حوصله یادگیری ابزارهای تخصصی را ندارند و می خواهند به سادگی هرچه تمام تر قهوه شان را دم کنند. برای همین در این قسمت قصد داریم طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس را به طورکامل آموزش دهیم.
مواد و تجهیزات لازم :
-
قهوه ساز فرنچ پرس
با توجه به حجمی که می خواهید قهوه دم آوری کنید باید فرنچ پرس مناسب تان را انتخاب کنید. قیمت فرنچ پرس ها نسبت به جنس بدنه و حجمشان متفاوت است. هر چند محفظه اصلی تمام آنها از شیشه پیرکس است.
- مشاهده کنید: همه قهوه سازهای فرانسه فرنچ پرس در سایت قهوه ایلیا
-
دانه یا پودر قهوه
قهوه مناسب فرنچ پرس نیز، مهم است. حال اگر قهوه را به صورت دانه نگهداری می کنید، به یک آسیاب هم نیاز دارید. اگر هم به صورت پودر تهیه می کنید باید در هنگام خرید به فروشنده بگویید برای فرنچ پرس می خواهید.
-
آب
یکی از مهمترین موارد در طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس ، آب استفاده شده در آن است. همانطور که در تمام متدهای دم آوری قهوه باید به آب مورد استفاده دقت کنید، در فرنچ پرس نیز باید از آبی استفاده کنید که درجه سختی مناسبی داشته باشد. برای همین بهتر است از آب تصفیه یا آب معدنی استفاده کنید.
بهتر است از کتری برقی استفاده کنید. البته کتری های روگازی نیز مناسب هستند. تنها نکته این است که کتری تمیز باشد و رسوباتی مانند گچ در آن وجود نداشته باشد.
-
ماگ یا فنجان
این مورد بستگی به حجم قهوه ای دارد که دم آوری می کنید.
-
آسیاب قهوه
(توصیه می‌شود): آسیاب قهوه را در صورت موجود بودن استفاده کنید. چراکه بهتر است قهوه را همیشه تازه آسیاب کنید تا عطر و طعم آن بسیار دلپذیرتر باشد.
-
ترازوی دیجیتال
(توصیه می‌شود): برای دقیق بودن در نسبت آب و قهوه بهتر است که یک ترازوی دیجیتال نیز داشته باشید. اگر چنین وسیله ای در اختیار ندارید نگران نباشید، می توانید از پیمانه های مشخص استفاده کنید.
- مشاهده کنید: ترازو باریستا طرح هریو
-
ساعت دیجیتال
(توصیه می‌شود): مدت زمان دم آوری بسیار مهم است. چراکه اگر کمتر باشد شدت طعمی مناسب به دست نمی آید و اگر بیشتر باشد قهوه تلخ و بد مزه ای به شما می دهد. (مدت زمان پیشنهادی 4 دقیقه است)
نسبت مناسب ترکیب قهوه و آب در طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس:
همانطور که در بالا گفته شد، نسبت آب به قهوه در فرنچ پرس عمدتا 16 گرم قهوه به ازای 250 میلی لیتر آب است. اما اگر ترازو نداشتید، برای تهیه‌ی هر فنجان قهوه، به ازای یک فنجان متوسط آب جوش (۱۱۰ گرم آب جوش) به یک قاشق غذاخوری پودر قهوه نیاز دارید. همچنین برای حجم های دیگر این نسبت ها به صورت زیر هستند:
- ظرفیت ۳ فنجان = ۳ تا ۴ قاشق غذاخوری قهوه
- ظرفیت ۴ فنجان = ۴ تا ۵ قاشق غذاخوری قهوه
- ظرفیت ۸ فنجان = ۹ تا۱۰ قاشق غذاخوری قهوه
- ظرفیت ۱۲ فنجان = ۱۳ تا ۱۵ قاشق غذاخوری قهوه
نکته: همواره مقداری بیشتر از آبی که برای قهوه خود نیاز دارید، آب جوش تهیه کنید. این آب جوش در ابتدای کار و برای گرم کردن محفظه فرنچ پرس استفاده می‌شود.
مراحل دم آوری در طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس:
مرحله اول ( 1 )
به مقدار مناسب آب در کتری خود بریزید و آن را روی منبع حرارتی قرار دهید. پس از جوش آمدن آب، حدود 30 ثانیه صبر کنید تا دمای آب تقریبا به 96 درجه سانتیگراد برسد.
مرحله دوم ( 2 )
حدود یک چهارم محفظه قهوه ساز را آب جوش بریزید، درب آن را گذاشته و برای چند لحظه آب را درون دستگاه بچرخانید و آن را خالی کنید. (این کار باعث می‌شود بدنه‌ی دستگاه شما اندکی گرم شده و کاملا تمیز شود.)
مرحله سوم ( 3 )
دانه قهوه مورد نیاز خود را (با توجه به دستورالعمل ابتدای آموزش) وزن کنید و توسط دستگاه آسیاب قهوه، آسیاب کنید. درجه آسیاب پودر قهوه مناسب قهوه ساز فرنچ پرس ، باید زبر (درشت) باشد. ( اگر از پودر قهوه استفاده می‌کنید، این مرحله را نادیده بگیرید.)
مرحله چهارم ( 4 )
قهوه آسیاب شده را درون محفظه دستگاه ریخته و آن را کمی تکان دهید تا بصورت منظم در کف ظرف قرار بگیرد.
مرحله پنجم ( 5 )
یکی از مراحل مهم در طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس همین مرحله است. نیمی از آب جوش را روی قهوه آسیاب شده بریزید و حدود 30 ثانیه صبر کنید. در این مرحله آب داغ باعث می‌شود گازهای محبوس شده مانند کربن دی اکسید (فرآیند دی گَس) در پودر قهوه آزاد شوند و عطری بینظیر بوجود بیاید.
مرحله ششم ( 6 )
توسط قاشق یا همزن دستی برای چند لحظه به آرامی قهوه را هم بزنید تا یکدست شود.
مرحله هفتم ( 7 )
نصف آب جوش را که از قبل باقی مانده روی قهوه بریزید. کلاهک فرنچ پرس را به نحوی که پیستون آن بالا باشد، روی محفظه قرار دهید. اجازه دهید قهوه به مدت 4 تا 5 دقیقه دم بکشد.
مرحله هشتم ( 8 )
پیستون را به آرامی به سمت پایین فشار دهید، تا جایی که توسط فیلتر، تفاله قهوه و قهوه از هم جدا شوند. قهوه را فورا درون فنجان بریزید .
حالا قهوه شما آماده است ، از نوشیدن آن لذت ببرید.
نکاتی برای حرفه ای تر شدن :
حال که طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس را بررسی کردیم، بد نیست نکاتی را نیز برای دم آوری حرفه ای آن بدانیم.
- پس از آماده شدن قهوه، سریعا آن را از محفظه خارج کنید. اگر این کار را با تاخیر انجام دهید باعث می‌شود طعم اصلی قهوه‌ی شما از بین برود و مزه تلخ تری بدهد .
- پس از تهیه قهوه، حتما قهوه ساز خود را به صورت کاملا تمیز بشویید و در هنگام استفاده بعدی قسمت های مختلف آن را بررسی کنید. اگر کاملا تمیز نبود مجددا آن را بشویید و سپس تهیه‌ی قهوه‌ی خود را شروع کنید .
- همواره سعی کنید از دانه قهوه استفاده کنید. بهتر است همان هنگامی که قصد تهیه قهوه را دارید آن را آسیاب کنید. (قهوه ای که خودتان آسیاب می‌کنید همواره عطر و رایحه‌ی بهتری دارد و قهوه‌ی شما را دلچسب‌تر می‌کند)
- برای تهیه یک قهوه عالی حتما باید درجه زبری پودر قهوه، مناسب قهوه ساز فرنچ پرس باشد. پودر قهوه استفاده شده در این قهوه ساز باید درشت باشد.
- پیشنهاد می‌شود که از ترازو و ساعت دیجیتال برای دقیق تر شدن کار استفاده کنید .
تمیز کردن فرنچ پرس
قطعا پس از هر بار استفاده از فرنچ پرس، باید آن را تمیز کرد. چراکه هم عمر فرنچ پرس تان بالا می رود و هم قهوه بهتری خواهید داشت.
برای همین در این قسمت شستن و تمیز کردن همه اجزای قهوه ساز فرنچ پرس را با هم بررسی می کنیم. مهم هم نیست که از کدامیک از انواع فرنچ پرس استفاده می کنید؛ مراحل شستن در همه آنها یکی است.
- در اولین مرحله بعد از نوشیدن قهوه، اجازه دهید تا فرنچ پرس خنک شود.
سپس قهوه‌های داخل فرنچ پرس را با استفاده از یک قاشق پلاستیکی یا چوبی از آن خارج کنید و داخل سطل زباله یا مخزنی برای نگهداری و استفاده مجدد از تفاله‌ها بریزید. (بهتر است از جسمی فلزی برای این کار استفاده نشودچراکه احتمال آسیب به شیشه آن وجود دارد.) سعی کنید مقادیر بسیار زیادی درون سینک ظرفشویی نریزید. چرا که حجم زیاد تفاله قهوه‌ی درون لوله، ممکن است باعث گرفتگی آن شود.
- مقداری مایع ظرفشویی به همراه آب داخل فرنچ پرس بریزید. سپس دسته‌ی آن را به بالا و پایین حرکت دهید تا آب کاملا کف کند .
- آب کف داخل فرنچ پرس را تخلیه کنید و آن را با آب تمیز پر کرده و مجددا خالی کنید. این کار را تا جایی که هیچ کفی درون فرنچ پرس باقی نماند انجام دهید.
- بعد از یک یا چند هفته استفاده مستمر از فرنچ پرس بهتر است فیلتر آن را نیز تمیز کنید. برای این کار باید پیچ فیلتر را باز کرده و آن را از محل خود خارج کنید.
- هر یک از اجزای فرنچ پرس را جدا کرده و با مخلوط آب و جوش شیرین و با استفاده از یک اسفنج یا مسواک بشویید.
نکات
- می توانید از مخلوط سرکه و آب نیز برای تمیز کردن فرنچ پرس استفاده کنید. برای اینکار از مخلوط پنجاه درصد آب و پنجاه درصد سرکه استفاده نمایید.
- پس از خشک شدن قطعات فرنچ پرس آن را به همان صورتی که باز کردید، سر هم کنید. به عبارتی نحوه بستن فرنچ پرس کار بسیار آسانی است اما توصیه میکنیم به هنگام باز کردن قطعات، به ترتیب قرار گیری آنها دقت کنید.
در پایان شما را به دیدن فیلم استفاده از طرز تهیه قهوه فرانسه با فرنچ پرس دعوت می کنیم:
