هنگامی که در حال چشیدن یک لاته خوشطعم هستیم یا یک قهوه اسپرسو عالی، به راحتی فراموش میکنیم که این طعم و عطر فوقالعاده حاصل دانهها یک گیاه است. به هر صورت، میلیونها گیاه قهوه در سراسر دنیا پرورش مییابند. میوههای این گیاهان در طول شبانهروز به ما کمک میکنند تا خستگی را از خود دور کنیم و لذت ببریم.
اما یک گیاه قهوه چه ظاهر و ویژگیهایی دارد؟ این درخت دارای چند گونه است؟ و چگونه گلها و دانههای آن بر روی نوشیدنی که هر روز مصرف میکنیم، تاثیر میگذارند؟ و اینکه تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا در چیست؟
شرح مختصری از تاریخچه قهوه
وقتی کلمه قهوه یا coffee را میشنوید، به یاد کدام کشور میافتید؟ کلمبیا، برزیل یا اندونزی؟ حقیقت این است که اصالت درخت قهوه متعلق به کشور اتیوپی است.
در طول قرنها، قهوه در سراسر آفریقا و خاورمیانه پخش شده و از آنجا نیز به دیگر نقاط جهان راه یافته است. دهها داستان و افسانه در مورد چگونگی این اتفاق وجود دارد. گفته میشود که قهوه از طریق یمن به کشورهای قدرتمند اروپایی فرستاده شده است. آنها نیز در مستعمرات خود به پرورش گیاه قهوه پرداختند. مسئلهای که به نظر غیرقابل انکار میرسد، نقش مهم امپراتوریها در این اتفاق است.
به زمان حال برگردیم. امروزه صنعت قهوه را میتوان بخش جداییناپذیر از اقتصادهای وابسته به کشاورزی در قارههای آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین به شمار آورد. حتی کشورهایی که تولیدکننده قهوه نیستند نیز سعی میکنند اقتصاد خود را از طریق رست کردن و فروش مقدار زیادی قهوه در هر روز رونق ببخشند.
گیاه قهوه چه ظاهر و ویژگیهایی دارد؟
قبل از اینکه به تفاوت قهوه عربیکا و قهوه روبوستا بپردازیم، باید با این گیاه و میوه اش آشنا شویم.
قهوهای که مورد استفاده ما قرار میگیرد، در حقیقت دانه میوه گیاه قهوه است. میوه این گیاه شبیه گیلاس است. به طور معمول، در هر میوه گیاه قهوه میتوانید دو دانه قهوه را پیدا کنید.
گیاه قهوه را میتوان به عنوان یک درخت در طبقهبندی گیاهان معرفی کرد. چرا که این گیاه میتواند تا حدود 9 متر رشد کند. با این حال، در مزارع قهوه معمولا تمایل مزرعهداران این است که از رشد زیاد آن جلوگیری شود تا برداشت میوه قهوه آسانتر انجام گیرد. در نتیجه، در بیشتر مزارع این گیاه شبیه بوته است.
مشاهده کنید: انواع قهوه تازه رست در فروشگاه اینترنتی قهوه ایلیا
شاخهها و برگها
از قسمت تنه گیاه قهوه، شاخههای اصلی و فرعی آن به صورت تقریبا افقی بیرون میآیند. از این شاخهها نیز برگهای این گیاه به صورت جفتی رشد میکنند. این برگها به رنگ سبز تیره و به حالت مومی هستند.
ریکاردو آلوارز (Ricardo Alvarez) ، کشاورزی در “فینکا لس ترس پوتروس” السالوادور است. او میگوید: “این برگها نقش مهمی را در حیات گیاه قهوه ایفا میکنند. زیرا عمل فتوسنتز توسط آنها رخ میدهد.” به عبارت دیگر، اگر هیچ برگی وجود نداشته باشد، هیچ انرژی هم وجود نخواهد داشت. بدون انرژی نیز گیاهان هرگز نمیتوانند میوههای خوشمزه حاوی دانههای قهوه را به وجود آورند و رشد دهند.
گلها (و شکوفهها)
هنگامی که گیاه قهوه به سنی در حدود سه یا چهار سال میرسد، برای اولین بار گل میدهد. گلهای این گیاه به صورت کوچک، ظریف و سفید هستند که میتوان به آنها شکوفه گفت. این شکوفهها در محل تلاقی برگها با شاخهها رشد میکنند و عطری شیرین و خوشایند را پراکنده میسازند.
آلوارز میگوید: “گلها محلی هستند که دستگاه تولیدمثل گیاه در آن قرار دارد.” به عبارت دیگر، برگها و گلها به گیاه قهوه کمک میکنند که حیات خود را ادامه دهند و گیاهی شبیه خود نیز به وجود آورند.
میوه قهوه
تا اینجا هنوز به تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا نرسیده ایم و مثل هم عمل می کنند. شش تا هشت هفته پس از گردهافشانی، میوهای شبیه گیلاس ظاهر میشود. این میوه در همان بخشی رشد میکند که گلها قرار گرفته بودند. میوههای نارس به رنگ سبز هستند. با گذشت زمان، رنگ این میوهها به رنگ قرمز، زرد، نارنجی یا حتی صورتی تبدیل میشود. این رنگ با توجه به نوع گیاه قهوه متغیر است. این میوهها هر چه بیشتر رسیده میشوند، شیرینتر میگردند.
کافئین موجود در میوه گیاه قهوه به عنوان عاملی بازدارنده در مقابل هجوم آفتها عمل میکند. البته، هرچند که کافئین بسیاری از آفتها را دور نگه میدارد، اما متاسفانه باعث جذب یکی از بدترین آفتها میشود. این آفت، نوعی حشره سوسک مانند است که دانههای قهوه را سوراخ میکند و با تغذیه از کافئین، زنده میماند!
میوه قهوه چند لایه مختلف دارد. لایه بیرونی، همان بخش گیلاس مانند است. بخش میانی، همانجایی است که موسیلاژ قرار دارد. این لایه حالت لعاب دارد و بخش لزج میوه است. در داخل این موسیلاژ، دانههای قهوهای وجود دارد که همیشه انرژی کار کردن را به ما میرسانند!
دانه قهوه
اگرچه یک مورد از تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا در دانه های آنهاست، اما در این مورد نیز شباهت های کلی دارند. تقریبا همیشه در داخل هر میوه قهوه، دو دانه کوچک را پیدا خواهید کرد. مورد استثناء در این مسئله، دو حالت مختلف است:
حالت پی بری (Peaberry) یا کاراکول که در آن به جای دو دانه قهوه، یک دانه شکل گرفته است. در حقیقت، دو دانه با هم ترکیب شدهاند. به این ترتیب، دانه پی بری بزرگتر و گردتر از دانههای معمولی است. این نوع دانه، شبیه دانه نخود است. در حدود 5 درصد میوههای قهوه دارای دانههای پی بری هستند. این نوع دانهها معمولا کافئین بیشتری دارند و خوشطعمتر نیز هستند. در نتیجه، به صورت تفکیک شده و با قیمتی بالاتر هم به فروش میرسند.
حالت دوم، نقطه مقابل حالت پی بری است. در این حالت، دانه قهوه به درستی نرسیده است و معیوب به شمار میرود.
دانههای قهوه در طی فرایند تولید قهوه از پوسته و موسیلاژ جدا میشوند. سپس، آنها را خشک کرده و رست میکنند. دانههای رست شده نیز آسیاب میگردند تا برای دم کردن یک فنجان خوش عطر و بوی قهوه آماده شوند.
با این حال، همه گیاهان قهوه مشابه یکدیگر نیستند.
انواع مختلف درخت قهوه
گیاه قهوه در بیش از صد گونه مختلف تقسیمبندی میشود. هر گونه را نیز میتوان به انواع مختلف تقسیم کرد. تمامی این تفاوتها بر روی چگونگی طعم و عطر قهوه، میزان کافئین موجود در آن و نحوه رشد این گیاه تاثیرگذار است.
دو نوع اصلی گیاه قهوه گونه عربیکا (Arabica) و گونه روبوستا (Robusta) هستند. حال قبل از رسیدن به تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا، باید با ویژگی های هر کدام آشنا شویم.
قهوه عربیکا در حقیقت پرمصرفترین قهوه جهان به شمار میرود. این قهوه حدود 70 درصد از صنعت قهوه را به خود اختصاص داده است. قهوه عربیکا به دلیل طعم و عطری که دارد، شناخته شده است. “والنتینا پدروتی” (Valentina Pedrotti)، بیولوژیست ICFC کشور پاناما و تحلیلگر زنجیره ارزش قهوه است. او میگوید: ” شما هنگام ورود به بازار تخصصی، باید قهوه عربیکا را همراه خود داشته باشید.”
قهوه عربیکا در مقایسه با قهوه روبوستا این ویژگیها را دارد:
- این نوع گیاه قهوه به آب و هوا حساستر است.
- آسیبپذیری بیشتری در مقابل آفات دارد.
- بیشتر در مناطق با دمای پایینتر رشد میکند (که در بیشتر موارد با مرتفعتر شدن منطقه کشت یا زیر سایه قرار داشتن مزرعه قهوه، این دما کاهش پیدا میکند)
- معمولا میوه و ثمره کمتری تولید میکند.
- کافئین موجود در آن کمتر است.
- معمولا به سمت طعمی شیرینتر و ترکیبیتر و همچنین معطرتر متمایل است.
قهوه روبوستا با نام قهوه کانفورا (Canephora) نیز شناخته میشود. گیاه روبوستا به مراتب مقاومتر و بادوامتر از گیاه عربیکا است. این قهوه نیز حدود 30 درصد از صنعت قهوه را به خود مشغول کرده است. قهوه روبوستا در مقایسه با قهوه عربیکا این ویژگیها را دارد:
- نسبت به بیماریها و آفات مقاومتر است. چیزی که یکی از اصلی ترین تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا است.
- دارای کافئین بالاتری است.
- در درجه حرارتی گرمتر رشد میکند.
- میزان ثمره و میوه آن بیشتر است. در نتیجه، دانههای قهوه آن نیز بیشتر از نوع عربیکا است. با این حال، همین اتفاق به این معنی است که میوههای این گیاه مواد مغذی کمتری دریافت میکنند. در نتیجه، در بیشتر موارد کیفیت آنها نسبت به قهوه عربیکا پایینتر است.
- تمایل به تلخی دارد.
مشاهده کنید: انواع قهوه روبوستا در فروشگاه اینترنتی قهوه ایلیا
دنیای بزرگ زیرگونههای قهوه
در زمینه گونه قهوه گفته شد که تقریبا دو گونه عمده قهوه به مصرف ما میرسند. با این حال، در زمینه زیرگونه های قهوه این قضیه کاملا متفاوت است. ما از زیرگونه های مختلف قهوه استفاده میکنیم. سری بعد که یک بسته قهوه خریداری میکنید، نگاهی به برچسب آن بیندازید. شاید نوع قهوهای که مینوشید را از روی این برچسب تشخیص دهید.
برخی از رایجترین زیرگونههای قهوه عبارتند از:
تایپیکا (Typica)
بوربون (Bourbon)
کاتورا (Caturra)
گشا یا گیشا (Gesha / Geisha)
گشا یا گیشا شاید معروفترین نوع قهوه در جهان باشد. این قهوه عالی و گرانقیمت به خاطر طعم و عطر فوقالعاده و با خصوصیت چای مانندش شناخته شده است. دانههای قهوه سبز گشا حتی با قیمت 803 دلار برای هر پوند (نزدیک به 450 گرم) نیز فروخته شده است!
علاوه بر تنوع دانههای قهوه، در این صنعت گاهی ترکیبی از انواع قهوه نیز استفاده میشود. “پدروتی” میگوید: “این کار در زمانی انجام میشود که صنعت، ضرورت یا بازار را برای ترکیب قهوهها در نظر میگیرد.” اهداف این کار میتواند مقاومت در برابر بیماریها و آفات، ایجاد محصولی باکیفیتتر یا طعمی بهتر باشد.
زندگی یک گیاه قهوه
قبل رسیدن به تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا، بیایید نگاهی به اشتراکات این دو گونه بیندازیم. گیاه قهوه میتواند تا حدود 80 سال زندگی کند. با این حال، این مسئله در مزارع تجاری قهوه متفاوت است. “آلوارز” معتقد است که در مزارع قهوه میتوان عمر 20 تا 30 سال را برای گیاهان قهوه انتظار داشت. این مسئله به میزان و چگونگی مراقبت از این گیاهان بستگی دارد.
در چند سال اول زندگی درخت قهوه نباید انتظار ثمردهی فراوانی از آن داشته باشید. به خاطر داشته باشید که این گیاهان تا سه یا چهار سالگی گل نخواهند داد.
همه درختان قهوه زندگی خود را از همان دانههایی آغاز کردهاند که ما آنها را دم میکنیم و مینوشیم. با رشد هرچه بیشتر این گیاهان، شاخههای فرعی رشد میکنند و برگهایی به رنگ سبز روشن میرویند.
بیشتر تولیدکنندگان حرفهای قهوه، جوانههای نورس قهوه را در گلخانهها نگهداری میکنند. این اتفاق تا زمانی که نهال قهوه آماده کاشت در مزرعه شود، ادامه پیدا میکند.
هنگامی که گیاه قهوه بالغ میشود، گلدهی آن آغاز میشود. شکوفا شدن گل قهوه معمولا در زمان کوتاهی بعد از بارش سنگین باران اتفاق میافتد. بعد از مدتی نیز گلها جای خود را به میوه قهوه میدهند. در برخی کشورها نظیر کلمبیا، آب و هوا به گونهای است که درختان قهوه در هر سال دوبار گل میدهند.
در نتیجه، محصول این گیاهان نیز دوبار در سال قابل برداشت است. کارگران مزارع قهوه باید تشخیص دهند که در چه زمانی میوههای قهوه آماده برداشت هستند.
در این زمینه نیز می توان تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا را دید:
در گیاه قهوه عربیکا، از زمان گلدهی تا زمان برداشت محصول تقریبا 9 ماه طول میکشد.
اما گیاه قهوه روبوستا میتواند در هر سال بین دو تا سه بار محصول دهد. این مسئله به عواملی نظیر آب و هوا و خاک منطقه نیز وابسته است.
حالا که نگاهی کلی به این دو گونه پرطرفدار کردیم، اجازه دهید کمی جزئی تر آنها را بررسی کنیم.
قهوه عربیکا چیست؟
یک گونه از قهوه که در ارتفاعات جنگل های بومی جنوب غربی اتیوپی به صورت گیاه وحشی میروید و آن را معمولا به عنوان درختچه قهوه سعودی، کوه قهوه و یا قهوه عربیکا میشناسند. اعراب به این اعتقاد دارند که قهوه عربیکا اولین گونه قهوه کشت شده است.
قهوه عربیکا از گیاهان وحشی با ارتفاع بین ۹ تا ۱۲متر است که دارای برگ های ساده، بیضوی، تخم مرغی و مستطیلی به رنگ سبز تیره براق با گل های سفید است. دانه های قهوه عربیکا در میوه ای شبیه گیلاس احاطه شده است که به آن گیلاس قهوه میگویند. میوه رسیده این گیاه وحشی به رنگ قرمز روشن تا بنفش است که به طور معمول شامل دو دانه (دانه قهوه عربیکا) است .
قهوه عربیکا به طور بومی در مناطق کوهستانی یمن و در ارتفاعات جنوب غربی اتیوپی روئیده میشود . در حال حاضر قهوه عربیکا در اتیوپی به ندرت یافت میشود و این در حالی است که در ارتفاعات اتیوپی ، بسیاری از جمعیت درختان بومی و نهالی دیده میشود .
قهوه عربیکا همچنین در فلات Boma در سودان جنوبی و در کوه Marsabit درشمال کنیا یافت شده است. ولی معلوم نیست که این گیاه وحشی به صورت طبیعی روئیده یا آن را کاشته اند .
این گونه گیاه در مناطق خارج از سرزمین بومی اش هم یافت شده است. در مناطقی مثل آفریقا، آمریکای لاتین ، آسیای جنوب شرقی، چین، جزایر کارائیب و اقیانوس آرام .
حفاظت از تنوع ژنتیکی قهوه عربیکا متکی به حفظ جمعیت های سالم قهوه وحشی در جنگل های انبوه Afromontane در اتیوپی است. تحقیقات ژنتیکی نشان داده، این نوع قهوه که به شکل وحشی روئیده به دلیل قرار گرفتن در معرض گونه های ژنوتیپ گیاهان وحشی است .
تقریبا همه قهوه ها که بیش از چند قرن گذشته یافت شده اند، تنها تعداد انگشت شماری از آن ها از گیاهان وحشی اتیوپی کشف شده است. امروزه قهوه در مزارع سراسر جهان کشت میشوند که تنها کمتر از یک درصد تنوع قهوه های موجود در طبیعت اتیوپی را در بر میگیرند .
مشاهده کنید: انواع قهوه عربیکا در فروشگاه اینترنتی قهوه ایلیا
در اتیوپی مردم برخی از مناطق هنوز هم، چای گیاهی درست شده از برگ درخت قهوه عربیکا را مینوشند .
اولین نوشته ثبت شده درباره قهوه از دانه های بو داده قهوه عربیکا توسط دانشمندان عرب بوده است. علمای دیگر بر این باورند که گیاه قهوه عربیکا در یمن از حبشه معرفی شده است .
نوآوری اعراب در یمن، ساخت یک نوع وسیله دم کردنی برای دانه های بو داده شده است که اولین بار در میان مصریان و ترک ها گسترش پیدا کرد و بعد از آن در سراسر جهان فرستاده شد.
اما شاید یکی از اساسی ترین تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا را در زیرگونه های متفاوت قهوه عربیکا دانست. چیزی که قهوه روبوستا تقریبا از آن بی نصیب است.
در ادامه به معروف ترین زیرگونه های قهوه عربیکا می پردازیم:
تیپیکا (Typica)
تیپیکا اولین نمونه قهوه و سمبلی برای قهوههای عربیکا به شمار میآید که اولین بار از سودان به اتیوپی برده شده و در قرن هفتم میلادی در یمن به کشت انبوه رسیده است. تیپیکا بعدها توسط هلندیها به کشورهای هند شرقی برده شد و فراتر از آن در سال 1720 در مارتینیک کاشته شد.
میوه قهوه تیپیکا در هنگام رسیدن به رنگ قرمز در میآید و در مقابله با بیماریها و آفتها بسیار ضعیف است. ولی طعمی مطلوب در فنجان به جا میگذارد و در دنیا طرفداران فراوانی دارد.
در ادامه هم لیستی از گونههای جهش یافته، منتخب و دورگه قهوه تیپیکا را می بینید که مرسومیت بیشتری دارند. این لیست بیشتر به توصیف نمونههای وحشی قهوهی اتیوپی میپردازد که به طور طبیعی از گونههای دیگر به وجود آمده اند. برخی دیگر نیز از ادغام دو گونه به وجود میآیند که به دورگه ( Hybrid ) معروف هستند.
بوربون ( Bourbon )
نمونهای اصیل از گونه تیپیکا که در جزایر بوربون جهش یافته و پدر و پدر بزرگ بیشتر گونههای آمریکای لاتین از جمله کاتورا ( Caturra )، کاتوآی ( Catuai ) ، پاکاس ( Pacas ) و موندو نواMundo Novo است. امروزه قهوه بوربون با حفظ محبوبیت خود در آمریکای لاتین ، دوباره به آفریقا بازگشته است و در رواندا و بروندی کشت میشود.
بیشتر گونههای بوربون دارای میوه رسیدهای با رنگ قرمز هستند، ولی نمونههای زرد و نارنجی نیز دارد. بوربون 20 تا 30 درصد نسبت به تیپیکا مقاومت بیشتری در برابر بیماریها و آفتها دارد.
کاتیمور (Catimor)
کاتیمور گونهای از ادغام دو گونه کاتورا و تیمور (Timor) است که مقاومت بالایی در برابر آفتها و بیماریهای قهوه دارد. در دههی 80 به دلیل مبارزه با آفت زنگ برگ قهوه ، این نوع درختچه وسعت بیشتری یافت. اما متاسفانه از عطر و طعمی کمتر نسبت به قهوههای عربیکای دیگر برخوردار است و این به دلیل وجود گونه تیمور است که گونهای از روبوستا بوده و البته مقاومت بیشتر آن نیز به دلیل وجود همین گونه روبوستا است.
کاتوآی (Catuai)
در دهه 50 میلادی در برزیل دو گونهی کاتورا و موندو نوا را با یکدیگر ادغام کردند و گونهای با نام کاتوآی به دست آوردند که میوه رسیده آن معمولا قرمز و زرد است و به خاطر اسیدیته زیادش معروف شده است.
کاتورا (Caturra)
گونهای جهش یافته از بوربون است که در دهه 30 در نزدیکی شهر کاتورای برزیل یافت شد. کاتورا مقاومت بالایی در برابر آفات دارد و شاخههای آن به گونهای متراکم است که چیدن قهوه را راحت میکند. ولی همین امر میتواند بدترین دشمن درخت نیز بشود، چرا که در ارتفاعات پایینتر، وزن شاخهها زیاد شده و باعث شکستن و از بین رفتن قهوه میشود. در ارتفاعات بالا ( حدود 1200 متری ) کیفیت قهوه کاتورا بهتر و مقاومت آن نیز بیشتر میشود.
گیشا (Geisha)
گیشا یکی از برگ برنده های عربیکا در زمینه تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا است. گیشا گونهای جهش یافته از تیپیکا است که میوه و برگی تقریبا کشیده دارد. این گونه ابتدا در دهه 1930 حوالی شهر گیشای اتیوپی یافت شد و بعدا به تانزانیا برده و از آنجا در دههی 50 به کاستاریکا منتقل شده است. این دو کشور به اضافه پاناما تنها کشورهایی هستند که به کشت انبوه این قهوه میپردازند.
گیشای ارتفاعات پاناما ملکه بی چون و چرای این گونه از قهوه است.
ماراگوگایپ ( Maragogype )
گونه جهش یافتهای از قهوهی تیپیکاست که اولین بار نزدیک شهر ماراگوگایپ برزیل یافت شد. این قهوه به دلیل اندازهی بسیار بزرگش معروف شد و نیمی از گونههای پاکامارا (Pacamara) را در بر میگیرد.
موندو نوا (Mundo novo)
یک گونه دورگه از تیپیکا و بوربون که در دههی 40 کشف شد و امروزه در آمریکای لاتین بسیار معروف است. این گونه بسیار مقاومتر از بوربون و تیپیکاست و رایحههایی متفاوت دارد.
پاکامارا (Pacamara)
پاکامارا گونه دورگهای از پاکاس و ماراگوگایپ است که در دهه 1950 در السالوادور رشد کرد. این گونه نیز مانند ماراگوگایپ از مقاومت کمتری در برابر آفات برخوردار است. ویژگیهای مهم این قهوه اندازه بزرگ و کیفیت بسیار مطبوع آن مخصوصا در ارتفاعات است.
پاکاس (Pacas)
گونهای جهش یافته از قهوه بوربون که در سال 1949 در السالوادور کشف شد و میتواند در شرایط نامساعد به خوبی مقاومت کند. به همین دلیل بهترین گزینه برای ترکیب با ماراگوگایپ است.
تکیسیک (Tekisic)
این گونه قهوه حاصل 28 سال انتخاب غیر طبیعی شرکتی در ال سالوادور است که به بوربون ارتقاء یافته نیز معروف است. این شرکت بین سالهای 49 تا 77 بررسیای انجام داد که نهایتا این قهوه را با رایحههای متفاوت به دست آورد.
اسال 28 (SL 28)
احتمالا یکی از مهم ترین تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا در این است که حتی دولت ها به قهوه عربیکا علاقه بیشتری دارند.
دو حرف اسال در نام این گونه قهوه نماد (scott laboratories) نام فرایندی است که دولت برای بهبود بخشیدن به اوضاع قهوهی کشور کنیا در دههی 30 به کار گرفت. در آن زمان دولت افرادی را برای تشخیص بهترین نوع قهوه استخدام کرد و به توزیع قهوههای انتخاب شده برای کاشت در کشور پرداخت. این گونهی قهوه در ارتفاعات کیفیت مطلوبتری به خود میگیرد.
اس ال 34 (SL 34)
این گونه قهوه تا حدودی خواهر همان اس ال 28 است. این گونه به دلیل مقاوم تر بودن در برابر آفتهای قهوه و همچنین شرایط اقلیمی بازده بیشتری نسبت به گونهی قبلی دارد.
ویلا سارچی (Villa Sarchi)
این گونه قهوه، نسلی جهش یافته از بوربون است و این بار در شهر سارچی کاستاریکا یافت شده. برگهایی با رنگ طلایی و زیبا دارد و دارای رایحههای میوهای است. این گونه مقاومت بالایی در برابر بیماری و آفتهای قهوه دارد.
مهم ترین تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا
حال که نگاه بهتری نسبت به این دو نوع قهوه پیدا کردید، بهتر است سراغ اصل موضوع برویم.
نخستین مورد از تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا در درخت و البته پرورش آنهاست. به طور کلی باید گفت که پرورش روبوستا آسانتر از عربیکا است. گیاه روبوستا تا ارتفاع 6 متر رشد میکند و در مقابل نفوذ حشرات مقاوم است. اما عربیکا حداکثر تا 4.5 متر رشد دارد و نسبت به روبوستا آسیبپذیرتر است. همچنین روبوستا در ارتفاعات پایین و نزدیک به سطح دریا رشد میکند، اما عربیکا در مناطق مرتفع پرورش مییابد.
همچنین دیگر مورد از تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا در شکل دانه های آنهاست. به طوری که اکثر افراد از روی شکل دانه ها، گونه را تشخیص می دهند. بدین صورت که شکل دانه ربوستا گردتر است اما عربیکا کشیده و حالت s مانند دارد.
کافئین، آنتی اکسیدان و شکر
دیگر مورد مهم از تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا، مواد و ترکیبات موجود در آنهاست. هر کدام از این گونهها سطح متفاوتی از مواد معدنی و دیگر ترکیبات شیمیایی را دارا هستند. بطور مثال روبوستا نسبت به عربیکا دارای کافئین بیشتری است. در هر دانه روبوستا حدود 2.7 درصد کافئین وجود دارد.
در حالیکه این مقدار در عربیکا 1.5 درصد است. این یعنی کافئین موجود در دانههای روبوستا تقریبا دوبرابر عربیکاست. اما تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا تنها مربوط به کافئین نیست. دانههای عربیکا نسبت به ربوستا چربتر هستند و یقینا این باعث میشود روی طعم قهوه نیز تاثیرگذار باشد.
همه ما میدانیم که قهوه حاوی آنتیاکسیدانهای مفیدی برای بدن ماست. آیا میدانستید مقدار این آنتیاکسیدانها در روبوستا بیشتر از عربیکاست؟! دانههای روبوستا حاوی 7 تا 10 درصد کلرژنیک اسید هستند، اما این مقدار در عربیکا بین 5.5 تا 8 درصد متغیر است.
کلرژنیک اسید به عنوان یک آنتی اکسیدان در سیستم عصبی فعالیت میکند و عوامل ایجاد کننده التهاب در سیستم عصبی را سرکوب مینماید، همچنین به عنوان یک ملین در افراد مبتلا به یبوست کاربرد دارد.
مشاهده کنید: انواع قهوه های ترکیبی در فروشگاه اینترنتی قهوه ایلیا
قیمت دانهها
اما دیگر عامل مهم در تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا، قیمت آنهاست. بطور کلی قیمت دانههای عربیکا در سراسر جهان گرانتر از روبوستاست. این شاید به دلیل دشوارتر بودن پرورش آن و میزان بیشتر تقاضای مردم باشد.
میزان استفاده و محبوبیت
تاثیر تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا، در میزان محبوبیت آنها آشکار است. این حقیقت که عربیکا محبوبتر از روبوستاست و در سراسر جهان بیشتر مصرف میشود انکارناپذیر است، اما این بدان معنی نیست که روبوستا جایی در مصرف قهوهی جهان ندارد. همچنین مصرف ترکیبی از ربوستا و عربیکا نیز متداول است .
طعم و رایحه نهایی عربیکا و روبوستا
همانطور که گفته شد عربیکا بخش عمدهای از مصرف جهانی قهوه را شامل میشود، اما دلیل آن چیست؟!
پاسخ این سوال به یکی از اصلی ترین تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا، بر می گردد. یعنی طعم عطر آنها. به طورکلی، طعم قهوه خروجی عربیکا بهتر از روبوستاست و این باور در اکثر مردم جهان نهادینه شده. همچنین به دلیل کافئین بیشتر و طعم تلختر روبوستا، این قهوه کمتر مورد علاقه مردم است.
اما عربیکا طعمی شیرینتر و گاهی میوهای دارد و به همین دلیل بیشتر مردم عربیکا را میپسندند. همچنین عطر و رایحه آن دلنشین تر از روبوستاست.
نتیجهگیری
اما جدای همه تفاوت های قهوه عربیکا و قهوه روبوستا، در آخر باید گفت مصرف قهوه امری کاملا سلیقهای است. ممکن است شما قهوهای تلخ و با کافئین بیشتر دوست داشته باشید، پس روبوستا گزینه مناسبتری برای شماست. همچنین کسانی هستند که طعم ملایمتر را نیز بیشتر میپسندند و از قهوه عربیکا استفاده میکنند.
برخی ترکیباتی هم که از هر دو نوع عربیکا و ربوستا تشکیل شده است، طعم و رایحه خوبی را برای شما به ارمغان میآورند.
البته به غیر از نوع قهوه، شیوه تهیه آن نیز باعث تفاوت در طعم و رایحه اصلی خواهد شد.
تشکر
سلام،
عالی بود، ممنون
همیشه برام سوال بود که فرق این دو تا چیه!
خیلی خوب و کامل توضیح داده بودید.
سپاسگزارم
اول مطلب اینکه نوشتید بیش از صد گونۀ دیگر از قهوه در جهان موجود است، اشتباهه. قهوه سه گونه بیشتر نداره و تنوع در زیر گونه هاست، به خصوص زیر گونه های عربیکا.
سلام بر شما دوست عزیز. عربیکا نوعی از قهوه هست و گونه محسوب نمیشه . قهوه سه نوع داره که هر نوع دارای گونههای دیگر هستن
در تقسیم بندی علمی قهوه سرده ای از خانوادۀ روناسیان هست و پس از سرده در تقسیم بندی علمی، گونه وجود داره. در تقسیم بندی علمی توجه به کلمات خیلی مهمه. صدها سردۀ دیگۀ از روناسیان وجود داره، ولی تنها سه گونه از سردۀ قهوه مورد تأیید قرار گرفته. عربیکا، کانفورا یا همان روبوستا و لیبریکا. لطفاً در رساندن اطلاعات درست کوشا باشیم.
دوست گرامی اگر به زبان انگلیسی مسلط هستید سرده در انگلیسی کلمه ( genus ) و نوع ( specie ) هستش. در تمامی مطالب معتبر انگلیسی زبان از عربیکا با کلمه ی specie یعنی نوع یاد شده است.
یک سوال ممنون میشم بگین
قهوه های پایه روبوستا باعث ایجاد تپش قلب میشن؟
مثل قهوه Death Wishes که صد در صد روبوستا هستش
سلام دوست عزیز. قهوه های death wish عموما صد در صد ربوستا نیستند و مواد دیگری هم بعضا در ترکیب این قهوه ها وجود دارد .
ایجاد تپش قلب در افراد متغیر هستش و بستگی به میزان تحمل کافئین بدن انسان دارد. پیشنهاد میکنم مطلب زیر را مطالعه کنید
https://iliya.ir/coffee-knowledge/coffee-and-health/هفت-نشانه-و-علامت-مصرف-زیاد-کافئین