ویژگی های دانه قهوه روبوستا جاوه
دانه قهوه روبوستا جاوه از مناطق شرق اندونزی بوده که دارای مشخصات زیر است:
میزان عطر و بو: نسبتا زیاد
میزان تلخی: متوسط
میزان کافئین : زیاد
میزان ترشی: بدون ترشی
بادی: بسیار بالا
طعم یاد: خاکی، شیرین میوه ای
مشاهده کنید: انواع قهوه های تازه رست ایلیا
درباره قهوه اندونزی
نخستین تلاش برای کاشت و پرورش قهوه در مجمع الجزایر اندونزی سرانجامی جز شکست نداشت. در سال 1696 حاکم جاکارتا (سپس باتاویا) هدیه ای شامل تعدادی جوانه قهوه از سوی حاکم هلندی مالابار در هند دریافت کرد. این جوانه ها هنگام وقوع سیل در جاکارتا گم شدند و به همین خاطر محموله دومی از طریق کشتی در سال 1699 عازم جاکارتا شد. اما این بار قهوه ها به طور موفقیت آمیزی کاشته و پرورش داده شدند.
صادرات قهوه در سال 1711 شروع شد که توسط کمپانی هند شرقی هلند یا به اختصار VOC کنترل می شد. قهوه وارده در آمستردام به قیمت بالایی فروخته می شد و هر کیلوگرم قهوه چیزی معادل یک درصد درآمد سالانه هر شخص بود. قیمت قهوه به آرامی در طی قرن 18 پایین آمد، اما بی‌تردید هنوز هم سود کلانی برای VOC داشت. با این حال چون جاوه تحت قوانین استعماری بود این سود هنگفت به هیچ وجه به جیب کشاورزان نمی رفت.
در سال 1860 یک مقام هلندی مسئول در مستعمرات هلند، رمانی نوشت با این عنوان: «مکس هاولار: یا حراجی های قهوه شرکت بازرگانی هلند» که به خوبی سوء استفاده از قوانین استعماری را در آن توضیح داده بود. این کتاب تأثیر عمیقی روی جامعه هلند گذاشت و نظر افکار عمومی را درباره شیوه تجارت قهوه و به طور کلی قوانین استعماری تغییر داد. اسم مکس هاولار در حال حاضر برای گواهی های اخلاقی در صنعت قهوه استفاده می شود.
در ابتدا اندونزی تنها قهوه عربیکا تولید می کرد، اما آفت زنگ زدگی برگ ها بخش زیادی از محصول سال 1876 را به کلی از بین برد. سپس تلاش هایی برای تولید گونه لیبریکا صورت گرفت که نتیجه ای نداد و این گونه هم در اثر همین آفت از بین رفت. در نهایت تولیدکنندگان، گونه مقاوم در برابر آفت یعنی روبوستا را برای کشت انتخاب کردند. امروزه هنوز هم دانه قهوه روبوستا اندونزی بخش قابل‌توجهی از تولید را به خود اختصاص داده است.
گیلینگ باسا (GILING BASAH)
یکی از ویژگی های منحصر به فرد دانه قهوه روبوستا جاوه و دیگر قهوه های تولیدی این کشور و دلیل طعم بسیار متمایز آن، یک فرایند سنتی بعد از برداشت است که با نام گیلینگ باسا شناخته می شود. این فرایند ترکیبی است از عناصر فرایندهای طبیعی و شسته. این فرایند نیمه شسته تأثیر عجیبی روی کیفیت قهوه دارد. این فرایند به طور قابل توجهی اسیدیته قهوه را کاهش و سنگینی قهوه را نیز افزایش می‌دهد و باعث نرمی قهوه می شود.
هرچند این فرایند باعث ایجاد طیفی از طعم های مختلف و اضافی در قهوه می شود. مثلاً گاهی طعم گیاهی به آن می دهد و گاهی هم طعمی چوب مانند یا طعم کپک زدگی و یا حتی طعم نا. البته این به معنای آن نیست که تمامی قهوه های پرورش داده شده با این روش کیفیت یکسانی دارند و نوعی استانداردسازی طعم را پشت سر گذاشته اند. این قهوه ها از نظر کیفیت به گونه های بسیار متنوعی تقسیم می شوند.
طعم و مزه قهوه های نیمه شسته به طور ویژه ای آنها را در بازار قهوه متمایز ساخته است. اگر قهوه ای از آفریقا یا آمریکای مرکزی طعم یکسانی داشته باشد، بدون در نظر گرفتن اینکه فرایند پرورش آن چقدر خوب و عالی انجام شده باشد به عنوان قهوه نامرغوب و معیوب در نظر گرفته شده و فوراً توسط خریداران پس داده می شود. هرچند بسیاری عاشق طعم و مزه خاص قهوه های نیمه شسته اندونزیایی هستند و به همین دلیل هنوز جایگاه خود را در بازار دارد و خرید و فروش می شود.
در سالیان اخیر برخی خریداران خاص تولیدکنندگان سراسر اندونزی را ترغیب کرده اند که وقت بیشتری را به فرایند شسته اختصاص دهند تا به جای طعم های رایج فعلی، قهوه نهایی طعم بهتر و دلپذیرتری داشته باشد. باید ببینیم که آیا تقاضا برای این قهوه ها به قدر کافی خواهد بود که باعث ایجاد انگیزه برای تولید گسترده این قهوه های تمیزتر شود یا اینکه دوباره به روند قبلی و تولید قهوه نیمه شسته بازخواهیم گشت.
مشاهده کنید: انواع قهوه های ترکیبی ایلیا
قهوه لواک (KOPI LUWAK)
در اندونزی نوع خاصی از قهوه وجود دارد به نام قهوه لواک. این قهوه در واقع باقیمانده بخش هایی از قهوه است که گربه زباد خورده، ولی نتوانسته هضم کند و دفع کرده. این قهوه نیمه هضم شده از مدفوع جدا و سپس خشک می شود. در دهه گذشته این نوع جدید و مضحک قهوه که ادعاهای نامربوطی در مورد طعم عالی آن بیان می شود وارد بازار شده که به قیمت بالایی هم فروخته می شود.
این قهوه باعث ایجاد دو مشکل اساسی شده است. نخست اینکه نوع تقلبی و جعلی آن در بازار بسیار فراوان است، به طوری که بیشتر اوقات مقدار فروش‌رفته آن بسیار بیشتر از مقدار تولید شده است و اغلب روبوستای نامرغوب را به جای آن جا زده و به قیمت بالایی می فروشند.
دوم اینکه افراد بی وجدان زیادی را تشویق کرده که گربه های زباد را بگیرند و در قفس بیندازند و به زور دانه های قهوه را به خورد آنها بدهند و در شرایط بسیار وحشتناکی از آنها نگهداری کنند.
از هر سویی به این قهوه نگاه کنید، بسیار شنیع و منزجرکننده است. اگر برایتان طعم قهوه اهمیت دارد، پس بهتر است پول خود را دور نیندازید، چون طعم قهوه لواک اصلاً خوب نیست. با یک چهارم این پول می توانید بهترین نوع قهوه را از بهترین تولیدکنندگان قهوه در جهان بخرید.
تنها چیزی که در مورد این روش می توان گفت این است که به شدت شرم‌آور و غیراخلاقی است. بهتر است مردم از خرید تمامی قهوه هایی که برای پرورش آنها از حیوانات سوء استفاده می شود خودداری کنند و با پول خود آب به آسیاب این روش غیرانسانی نریزند.
قابلیت ردیابی
یافتن مزرعه ای که دانه قهوه روبوستا جاوه در آن رشد کرده، اگرچه غیرممکن نیست، اما بسیار دشوار است. با این حال آن هایی که امکان یافتن منبعشان هست و به طور کامل شسته شده اند (به جای اینکه نیمه شسته باشند) قطعاً ارزش جستجو برای یافتن منبع اصلی را دارند.
بیشتر قهوه اندونزی توسط کشاورزان با زمین های کوچک (1 تا 2 هکتار) تولید می شود و به همین خاطر تنها می توان مکان شستشوی قهوه یا یک ناحیه خاص که قهوه در آن کشت شده را پیدا کرد. از لحاظ کیفیت، قهوه های تولیدی این منطقه بسیار متنوع هستند و به راحتی نمی توانید قهوه مرغوب را بیابید.
مزه و طعم
قهوه های نیمه شسته دانه قهوه روبوستا جاوه طعم سنگینی دارند. یعنی غلیظ تر هستند و بیشتر حس می شوند. همچنین ممکن است با نوشیدن آن طعم های چوب مانند، طعم کپک زده، تند با اسیدیته بسیار کم را هم حس کنید.
مناطق رشد و پرورش
مبدأ قهوه در اندونزی جاوه بود که بعدها به آرامی به دیگر جزایر این کشور هم گسترش یافت. ابتدا در سال 1750 به جزیره سولاوسی رسید. تا سال 1888 قهوه به سوماترای شمالی نرسیده بود و در ابتدا در اطراف دریاچه توبا کشت شد و سرانجام در سال 1924 به مناطق اطراف دریاچه تاوار در گایو رسید.
سوماترا (SUMATRA)
یکی از مناطق کشت دانه قهوه روبوستا اندونزی، در جزیره سوماترا قرار دارد. در این جزیره سه ناحیه اصلی برای کشت قهوه وجود دارد: استان آچه در شمال، منطقه دریاچه توبا که نسبتاً در جنوب قرار دارد و در همین اواخر مناطقی در جنوب جزیره و در اطراف مانگکوراجا هم به پرورش قهوه اختصاص داده شده. شاید بتوان رد قهوه ها را تا مناطق کوچک تری هم در این ناحیه دنبال کرد: تاکنگون یا بنر ماریا در منطقه آچه، لینتونگ، سیدیکالانگ، دولوک سانگول یا سریبو دولوک در اطراف دریاچه توبا. قابلیت ردیابی قهوه ها تا این سطح چیز تازه ای است.
در گذشته قهوه های این منطقه معمولاً با نام ماندهلینگ سوماترا به فروش می رفت. ماندهلینگ اسم منطقه یا مکان خاصی نیست، بلکه به یک گروه نژادی خاص در جزیره اشاره دارد. معمولاً قهوه های ماندهلینگ را جزو قهوه‌های درجه 1 یا 2 درجه بندی می کنند. این درجه بندی به جای اینکه کیفیت قهوه خام را در نظر بگیرد، ظاهراً بر اساس کیفیت یک فنجان قهوه دم شده است که متداول تر هم هست. با این حال نمی توان هم گفت تمام قهوه هایی که جزو قهوه های درجه 1 دسته بندی شده اند کیفیت بی نظیری دارند، چون گاهی اوقات فرایند درجه بندی می تواند تصادفی باشد.
جداکردن گونه های مختلف قهوه در دسته های مختلف معمولاً متداول نیست، به همین خاطر بیشتر قهوه سوماترایی احتمالاً ترکیبی از گونه های ناشناس است. قهوه های سوماترایی از طریق بندر مدان به مناطق مختلف صادر می‌شوند و اگر بیش از حد در اسکله نگه داشته شوند، تأثیری منفی روی قهوه خواهد داشت.
- ارتفاع: آچه 1100 تا 1300 متر، دریاچه توبا 1100 تا 1600 متر، مانگکوراجا 1100 تا 1300 متر
- فصل برداشت: سپتامبر تا دسامبر
- گونه‌ها: تیپیکا (شامل برگاندال، سیدیکالانگ و جمبر)، تیم‌تیم، آتنگ، اونان گانجانگ
مشاهده کنید: انواع قهوه سازها در فروشگاه اینترنتی ایلیا
جاوه (JAVA)
این منطقه خاستگاه اصلی دانه قهوه روبوستا جاوه است. تعداد زمین های کشاورزی قهوه در این منطقه از هر منطقه دیگری بیشتر است که عمدتا به دلیل استعمار هلند و روش هایی است که در گذشته در این منطقه باقی گذاشته. 4 مورد از بزرگ ترین این زمین‌ها که پیش از این در اختیار دولت بودند چیزی حدود 4000 هکتار را تحت پوشش دارند.
برای مدتی طولانی این جزیره به خاطر کیفیت قهوه های تولیدی خود زبانزد بود، اما این شهرت با آمدن قهوه ترکیبی موچا جاوه رفته‌رفته کمتر شد. دانه قهوه روبوستا جاوه زمانی با قیمت های بالایی خرید و فروش می شدند، اما در اواخر قرن 20 قیمتشان با کاهش روبرو شد. بیشتر قهوه جاوه در بخش شرقی جاوه و در اطراف کوه آتشفشانی ایجن کشت می شود، اما در بخش غربی هم زمین های کشاورزی قهوه وجود دارد.
قهوه کهنه و قهوه‌ای جاوه
برخی از کشاورزان و زمین
